Υστερεκτομή: Τι είναι και τι πρέπει να προσέξετε

Γράφει ο Ιατρός κ. Σταύρος Αθανασίου

Τι είναι η υστερεκτομή

H υστερεκτομή είναι η χειρουργική αφαίρεση της μήτρας. Κατά τη διάρκεια του χειρουργείου συνήθως αφαιρείται ολόκληρη η μήτρα. Ο γιατρός ενδέχεται επίσης να αφαιρέσει μέρος από τις σάλπιγγες και τις ωοθήκες, ανάλογα με την αιτία της υστερεκτομής. Μετά από μια υστερεκτομή, η γυναίκα σταματά να έχει έμμηνο ρύση και δεν μπορεί ασφαλώς να μείνει έγκυος.

Γιατί χρειάζομαι υστερεκτομή

Η υστερεκτομή ενδέχεται να είναι αναγκαία σε μία από τις ακόλουθες περιπτώσεις:

-Ινομυώματα της μήτρας: Τα ινομυώματα είναι μη καρκινικοί όγκοι στα τοιχώματα της μήτρας. Σε μερικές γυναίκες μπορεί να προκαλούν πόνο ή έντονη αιμορραγία.

-Έντονη ή ασυνήθιστη αιμορραγία: Αλλαγές στα επίπεδα ορμονών, μολύνσεις, καρκίνος ή ινομυώματα μπορεί να προκαλέσουν συνεχόμενες και έντονες αιμορραγίες.

-Πρόπτωση μήτρας: Η πρόπτωση της μήτρας συμβαίνει όταν η μήτρα «κατεβαίνει» από το φυσιολογικό μέρος στο οποίο βρίσκεται προς την περιοχή του κόλπου. Αυτό είναι συνηθισμένο σε γυναίκες που έχουν κάνει αρκετές γέννες αλλά μπορεί επίσης να συμβεί και μετά από εμμηνόπαυση ή ακόμη και λόγω παχυσαρκίας. Για αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με την πρόπτωση μήτρας δείτε εδώ.

-Ενδομητρίωση: Η ενδομητρίωση συμβαίνει όταν ο ενδομήτριος ιστός που φυσιολογικά περιβάλλει τη μήτρα μεγαλώνει έξω από τη μήτρα και πάνω στις ωοθήκες. Αυτό μπορεί να προκαλέσει έντονο πόνο ή αιμορραγία κατά περιόδους.

-Αδενομύωση: Σε αυτή την κατάσταση, τμήμα του ενδομήτριου ιστού, του χιτώνα που φυσιολογικά καλύπτει το εσωτερικό της μήτρας, διεισδύει και μεγαλώνει μέσα στο μυϊκό τοίχωμα της μήτρας. Τα τοιχώματα της μήτρας γίνονται έτσι πιο συμπαγή και προκαλούν έντονους πόνους και αιμορραγία.

-Καρκίνος της μήτρας, των ωοθηκών ή του ενδομητρίου: Η υστερεκτομή είναι ίσως η καλύτερη επιλογή που έχετε όταν αντιμετωπίζετε κάποιον από αυτούς τους τύπους καρκίνων (π.χ. καρκίνος του τραχήλου της μήτρας). Άλλες θεραπείες μπορεί να είναι η χημειοθεραπεία ή η ακτινοθεραπεία. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας σχετικά με τον τύπο του καρκίνου και πόσο έχει προχωρήσει.

Έχετε κατά νου ότι υπάρχουν και εναλλακτικοί τρόποι για να αντιμετωπίσετε κάποιο από τα παραπάνω προβλήματα που μπορεί να μην περιλαμβάνουν υστερεκτομή. Η υστερεκτομή είναι μια σοβαρή χειρουργική επέμβαση και πρέπει σε κάθε περίπτωση να μιλήστε με το γιατρό σχετικά με τις επιλογές που έχετε για την αντιμετώπιση καθενός από τα ανωτέρω συμπτώματα.

Σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία, 23.000 περίπου γυναίκες στην Ελλάδα υποβάλλονται κάθε χρόνο σε υστερεκτομή.

Θα απομακρύνει ο γιατρός τις ωοθήκες κατά την υστερεκτομή?

Το εάν ή όχι οι ωοθήκες απομακρυνθούν κατά την υστερεκτομή εξαρτάται από το λόγο που συμβαίνει η υστερεκτομή.

Οι ωοθήκες μπορεί να απομακρυνθούν για να μειωθεί ο κίνδυνος καρκίνου των ωοθηκών. Ωστόσο, οι γυναίκες που δεν έχουν μπει ακόμα στην εμμηνόπαυση χάνουν την προστασία των οιστρογόνων που βοηθάνε από καταστάσεις όπως καρδιακά επεισόδια ή παθήσεις των οστών (π.χ. οστεοπόρωση.)

Πρόσφατες μελέτες προτείνουν να αφαιρούνται οι σάλπιγγες αλλά όχι οι ωοθήκες, κάτι που βοηθάει στη μείωση του καρκίνου των ωοθηκών που θεωρείται πως ξεκινάει από τις σάλπιγγες.

Η απόφαση εάν θα διατηρήσετε ή αφαιρέσετε τις ωοθήκες είναι απόφαση που μπορείτε να πάρετε συζητώντας τα ρίσκα και τα οφέλη κάθε περίπτωσης μαζί με το γιατρό.

Μετά την υστερεκτομή θα μπω στην εμμηνόπαυση?

Όλες οι γυναίκες που κάνουν υστερεκτομή θα σταματήσουν να έχουν έμμηνο ρύση. Εάν θα έχετε άλλα συμπτώματα εμμηνόπαυσης μετά την υστερεκτομή εξαρτάται από το εάν γίνει αφαίρεση ή όχι των ωοθηκών κατά το χειρουργείο.

Εάν δεν απομακρύνετε τις ωοθήκες, δεν θα έχετε πιθανώς και άλλα συμπτώματα εμμηνόπαυσης. Μπορεί ωστόσο να εμφανίσετε συμπτώματα εμμηνόπαυσης αρκετά χρόνια νωρίτερα από την κανονική ηλικία της εμμηνόπαυσης.

Παράλληλα, επειδή γίνεται αφαίρεση μήτρας, δεν μπορείτε να έχετε πλέον έμμηνο ρύση και άρα να μείνετε έγκυος. Ωστόσο, οι ωοθήκες μπορεί ακόμη να παράγουν ορμόνες, άρα μπορεί να μην έχετε άλλα πρόωρα σημάδια εμμηνόπαυσης.

Εάν και οι δύο ωοθήκες αφαιρεθούν κατά την υστερεκτομή, δε θα έχετε πλέον έμμηνο ρύση και μπορεί να παρουσιάσετε άμεσα και άλλα συμπτώματα εμμηνόπαυσης. Επειδή οι ορμόνες σας πέφτουν γρήγορα, τα συμπτώματα μπορεί να είναι πολύ πιο ισχυρά από την περίπτωση της φυσιολογικής ηλικιακής εμμηνόπαυσης. Συμβουλευτείτε το γιατρό για μεθόδους αντιμετώπισης αυτών των συμπτωμάτων.

Πώς γίνεται η υστερεκτομή

Η υστερεκτομή μπορεί να γίνει με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Εξαρτάται από το ιατρικό ιστορικό σας και το λόγο που κάνετε το χειρουργείο .

– Κοιλιακή υστερεκτομή: Ο γιατρός κάνει μια τομή συνήθως χαμηλά στην κοιλιά. Συνήθως γίνεται σε περίπτωση όγκου στις ωοθήκες ή στην μήτρα. H κοιλιακή υστερεκτομή έχει το μειονέκτημα πως είναι αρκετά επώδυνη μέθοδος.

– Διακολπική υστερεκτομή: Γίνεται μέσω μιας μικρής τομής στον κόλπο. Η συγκεκριμένη μέθοδος δε θα αφήσει κάποια ορατή πληγή ή ουλή και γίνεται συνήθως σε περίπτωση καλοήθους πάθησης. Προτιμάται σε περιπτώσεις πρόπτωσης μήτρας. Έχει το πλεονέκτημα της γρήγορης επούλωσης καθώς ανήκει στις ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους τις οποίες και εφαρμόζει το ιατρείο μας.

– Λαπαροσκοπική υστερεκτομή: Γίνεται με μικρές τομές στην κοιλιά και η μήτρα αφαιρείται από τον κόλπο.

Έχει επιπλοκές η επέμβαση?

Κάποιες από τις πλέον συνηθισμένες επιπτώσεις της υστερεκτομής περιλαμβάνουν:

Λοιμώξεις της πυέλου
Λοιμώξεις της ουροδόχου κύστης
Εμμηνόπαυση (σε περίπτωση αφαίρεσης των ωοθηκών όπως ήδη αναφέρθηκε)
Λοιμώξεις νεφρών
Ψυχολογικές επιπτώσεις

Υστερεκτομή και εναλλακτικές θεραπείες

Μερικές φορές η υστερεκτομή μπορεί να είναι ιατρικά αναπόφευκτη, όπως π.χ. σε περιπτώσεις με παρατεταμένη αιμορραγία ή σε συγκεκριμένες περιπτώσεις καρκίνου. Ωστόσο, μπορείτε να δοκιμάσετε πρώτα άλλες λύσεις που μπορεί να αποτρέψουν την ανάγκη υστερεκτομής. Αυτές είναι:

Εναλλακτικές χειρουργικές επεμβάσεις

– Χειρουργείο για να θεραπευτεί η ενδομητρίωση: Λαπαροσκοπική τομή με χρήση ενός μικρού λεπτού σωλήνα με μικρή κάμερα. Ο γιατρός εισάγει την κάμερα και χειρουργικά εργαλεία στην πυελική περιοχή μέσω πολύ μιρκών τομών. Μπορείτε ακόμη να μείνετε έγκυος μετά από αυτό το χειρουργείο.

– Χειρουργείο για την αφαίρεση ινομυωμάτων μήτρας χωρίς να αφαιρεθεί η μήτρα: Η διαδικασία αυτή ονομάζεται ινομυωματεκτομή. Είναι δηλαδή η αφαίρεση ινομυωμάτων ενώ παράλληλα διατηρείται η μήτρα. Ανάλογα με την θέση που βρίσκονται τα ινομυώματα, η ινομυωματεκτομή μπορεί να γίνει μέσω της πυελικής περιοχής ή μέσω του κόλπου και του τραχήλου της μήτρας. Μπορείτε επίσης να μείνετε έγκυος μετά από αυτή την επέμβαση.

Πόσο συχνή είναι η υστερεκτομή

Σήμερα κάθε χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής περίπου 630 χιλιάδες γυναίκες υποβάλλονται σε υστερεκτομή. Η υστερεκτομή είναι το δεύτερη πιο συνηθισμένο χειρουργείο στις γυναίκες στις ΗΠΑ ενώ το πλέον συνηθισμένο χειρουργείο είναι η καισαρική τομή κατά τη διαδικασία της γέννας.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία, περίπου 23 χιλιάδες γυναίκες υποβάλλονται σε υστερεκτομή κάθε χρόνο.

Τύποι Υστερεκτομής

Ολική Υστερεκτομή

Στην περίπτωση αυτή αφαιρείται ολόκληρη η μήτρα, μαζί με τον τράχηλο. Οι ωοθήκες και οι σάλπιγγες μπορεί είτε να απομακρυνθούν είτε όχι. Είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος υστερεκτομής.

Μερική ή Υφολική Υστερεκτομή

Στη περίπτωση αυτή ο τράχηλος παραμένει στη θέση του. Επίσης οι ωοθήκες μπορεί να αφαιρεθούν ή όχι.

Ριζική Υστερεκτομή

Αφαιρείται ολόκληρη η μήτρα, καθώς και επάνω μέρος του κόλπου και μερικών λεμφαδένων της πυέλου. Η ριζική υστερεκτομή γίνεται σε περιπτώσεις θεραπείας συγκεκριμένων τύπων καρκίνου, όπως ο καρκίνος του τραχήλου. Οι σάλπιγγες και οι ωοθήκες μπορεί να απομακρυνθούν ή όχι.

Πόσο διάστημα διαρκεί η θεραπεία από την υστερεκτομή

Η αποθεραπεία από την υστερεκτομή μπορεί να συνήθως διαρκεί 4 έως 6 εβδομάδες. Οι περισσότερες γυναίκες μένουν μία ή δυο μέρες μετά το χειρουργείο στο νοσοκομείο. Μερικές μπορεί να μείνουν και περισσότερο ωστόσο, συνήθως όταν η υστερεκτομή γίνεται εξαιτίας κάποιας μορφής καρκίνου.

Ο χρόνος που κάνετε για να επανέλθετε στη φυσιολογική ζωή εξαρτάται από τον τύπο του χειρουργείου:

– Η κοιλιακή υστερεκτομή μπορεί να πάρει από 4 έως 6 εβδομάδες για αποθεραπεία

– Η κολπική ή λαπαροσκοπική υστερεκτομή μπορεί να πάρει από 3-4 εβδομάδες.

Μετά την επέμβαση είναι αναγκαίο ένα διάστημα ξεκούρασης ενώ δεν πρέπει να σηκώνετε βαριά αντικείμενα μετά το χειρουργείο. Σε αυτό το διάστημα, που είναι συνήθως 4 έως 6 εβδομάδες, δε θα πρέπει να έχετε σεξουαλικές επαφές διότι η τομή στο βάθος του κόλπου θα είναι ευαίσθητη και μπορεί να προκαλέσει πόνο ή έντονη ενόχληση.

Ποιες αλλαγές να περιμένετε μετά την υστερεκτομή

Η υστερεκτομή είναι ένα σοβαρό χειρουργείο, και έτσι μπορεί να πάρει μερικές βδομάδες να επανέλθετε (4 έως 6 εβδομάδες όπως αναφέρθηκε). Ωστόσο, για τις περισσότερες γυναίκες , είναι μια μεγάλη αλλαγή στη ζωή τους γενικότερα. Άλλες αλλαγές που θα δείτε είναι οι εξής:

– Δεν θα έχετε έμμηνο ρύση ξανά

– Αλλαγή στα σεξουαλικά αισθήματα: Κάποιες γυναίκες έχουν ξηρότητα κόλπου η χαμηλή λίμπιντο μετά από υστερεκτομή ειδικά εάν αφαιρεθούν οι ωοθήκες.

– Αυξημένος κίνδυνος για άλλα προβλήματα υγείας: Εάν αφαιρεθούν και οι δύο ωοθήκες, ενδέχεται να αυξηθεί ο κίνδυνος για κάποιες παθήσεις, όπως καρδιακά επεισόδια, οστεοπόρωση και ακράτεια ούρων. Μιλήστε με το γιατρό για τον τρόπο που μπορείτε να αποτρέψετε αυτά τα προβλήματα.

–  Αίσθηση απώλειας: Κάποιες γυναίκες ίσως νιώσουν κατάθλιψη λόγω της απώλειας ικανότητας γονιμότητας ή την αλλαγή στο σώμα τους.

Πώς θα αλλάξει η σεξουαλική μου ζωή μετά την υστερεκτομή

Ενδέχεται να υπάρξει αλλαγή στην σεξουαλική ζωή. Θα χρειαστείτε ακόμα να κάνετε τακτικά τεστ παπ εάν:

-Δεν έχει γίνει αφαίρεση του τραχήλου (Δηλαδη έχετε υποβληθεί σε μερική υστερεκτομή)

-Είχατε υστερεκτομή εξαιτίας καρκινικού όγκου

-Υπάρχει ιστορικό αλλοιώσεων στον τράχηλο της μήτρας

Επικοινωνήστε με το ιατρείο μας για να μάθετε περισσότερα για την υστερεκτομή και να συζητήσετε με το γιατρό σχετικά με την περίπτωση επέμβασης υστερεκτομής.